Sytuacje konfliktowe pojawiają się w różnych sferach naszego życia: pomiędzy członkami rodziny, wewnątrz zakładu pracy, na linii pracodawca- pracownik, w relacjach biznesowych itp.
Część konfliktów rozwiązuje się samoistnie wraz ze zmianą sytuacji czy postawy uczestników sporu, czasami wystarczy szczera rozmowa bez angażowania osób postronnych, są jednak konflikty, które rozwiązanie znajdują w sądzie, a nie zawsze tak musi być.
Łatwo wyobrazić sobie konsekwencje utraty dobrego wizerunku w sytuacji, kiedy dochodzi do konfliktu na płaszczyźnie biznesowej czy wewnątrz zakładu pracy na linii pracownik- pracownik lub – co gorsza – na linii pracownik- pracodawca. Kierowanie sporów na drogę sądową niesie za sobą zagrożenia, do których należy zaliczyć: utratę wizerunku rzetelnego pracodawcy, utratę reputacji, utratę klientów, czas trwania oraz koszty związane z zaangażowaniem specjalistów. W sytuacji dużej konkurencji na rynku proces sądowy może wywołać negatywne skutki dla wyników biznesowych i dalszego rozwoju firmy. Sposobem na zminimalizowanie strat spowodowanych sporem jest skorzystanie z alternatywnych metod rozwiązywania sporów, jakim jest mediacja. Mediacja ogranicza koszty a czas trwania sporu, który rozwiązany jest za pomocą mediacji, jest zdecydowanie krótszy od sporu, który swój finał znalazł w sądzie. Zminimalizowane jest również ryzyko zbędnego rozgłosu i zaangażowania osób postronnych, które w trakcie procesu sądowego mogłyby być powołane na świadków.
Dodatkowym argumentem skorzystania z mediacji jest gwarancja tego, że osoby zaangażowane w konflikt są zobowiązane do zachowania poufności w trakcie postępowania mediacyjnego oraz po jego zakończeniu.
Mediacje można prowadzić przed wniesieniem pozwu oraz w trakcie postępowania sądowego. Mediacje są dobrowolne i prowadzi się je na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji.
Jeżeli strony w toku procesu sądowego rozpoczną mediację, na której skutek zawrą ugodę, sąd z urzędu zwraca stronie całą uiszczoną opłatę od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie zakończyło się zawarciem ugody przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji;
Sąd z urzędu zwraca stronie trzy czwarte uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy,
Sąd z urzędu zwraca stronie połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się zawarciem ugody sądowej po rozpoczęciu rozprawy,
Sąd z urzędu zwraca stronie połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w drugiej instancji, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej.
Zgodnie z art. 95 ust. 1 w pkt 8 nie pobiera się opłat od wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie umowy o mediację.
W przypadku mediacji pozasądowej kosztem rozwiązania sporu będzie wynagrodzenie mediatora ustalone na podstawie umowy o mediacje.
Koszty mediacji skierowanej przez sąd reguluje Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym.
W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego.
W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, oraz w sprawach o prawa niemajątkowe wynagrodzenie mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne – 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych.
Zwrotowi podlegają udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:
przejazdów – w wysokości i na warunkach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej;
wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego, w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych za jedno posiedzenie;
korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.
Wynagrodzenie mediatora, będącego podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług, podwyższa się o obowiązującą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług.
Wszczęcie mediacji nie spowoduje, że nie będziemy mogli dochodzić naszego roszczenia przed sądem, z powodu np. przedawnienia. Wszczęcie mediacji podobnie jak wniesienie pozwu przerywa bieg terminu przedawnienia.
Biorąc pod uwagę korzyści płynące z wszczęcia postępowania mediacyjnego warto w zawieranych w toku działalności umowach dodać tzw. klauzulę mediacyjną, zgodnie z którą spory powstałe na tle wykonywanych umów w pierwszej kolejności kierowane będę do mediacji. Z pewnością pozwoli to na uniknięcie postępowania sądowego i samodzielne rozwiązanie konfliktu.
Prowadzenie mediacji w biznesie jest więc szczególnie opłacalne i korzystne. Mediacje gospodarcze pozwalają na sprawne, tańsze i znacznie szybsze niż sądowe rozwiązywanie konfliktów.
Warto więc zadać sobie pytanie, w jakim stopniu chcemy rozpowszechnić swój konflikt, jak wiele osób chcemy w niego zaangażować, na poniesienie jakich kosztów jesteśmy przygotowani, a wybierając sposób rozwiązania konfliktu pomiędzy sądem a mediacją wziąć pod uwagę, w jaki sposób nasze działania będą postrzeganie przez otoczenie biznesowe oraz społeczne?
